Kodi Kuwononga Mpweya M'nyumba ndi Chiyani?

Kuipitsa mpweya m'nyumba ndi kuipitsidwa kwa mpweya wamkati chifukwa cha zoipitsa ndi magwero monga Carbon Monoxide, Particulate Matter, Volatile Organic Compounds, Radon, Mold ndi Ozone. Ngakhale kuipitsidwa kwa mpweya panja kwakopa chidwi cha anthu mamiliyoni ambiri, mpweya woipa kwambiri umene mumauona tsiku lililonse ukhoza kukhala wochokera m’nyumba zanu.

-

Kodi Kuwononga Mpweya M'nyumba ndi Chiyani?

Pali kuipitsidwa kosadziwika komwe kwatizungulira. Ngakhale kuti kuipitsa nthawi zambiri kumakhala chinthu chofunikira kwambiri kuchokera ku chilengedwe ndi thanzi, monga madzi kapena phokoso, ambiri a ife sitikudziwa kuti kuwonongeka kwa mpweya wa m'nyumba kwachititsa kuti pakhale ngozi zambiri pa thanzi la ana ndi akuluakulu kwa zaka zambiri. M'malo mwake, US Environmental Protection Agency (EPA) imayiyika ngatiimodzi mwa zoopsa zisanu zapamwamba za chilengedwe.

Timathera pafupifupi 90% ya nthawi yathu m'nyumba ndipo ndizotsimikizika kuti mpweya wamkati umawononganso mpweya. Utsi wamkatiwu ukhoza kukhala wachilengedwe kapena wachilengedwe; zimachokera ku mpweya umene timapuma kupita ku kayendedwe ka m'nyumba komanso kumlingo wina, kuchokera ku zipangizo zapakhomo. Utsi umenewu umabweretsa kuwonongeka kwa mpweya m'nyumba.

Kuipitsidwa kwa mpweya wa m'nyumba ndiko kuipitsidwa (kapena kuipitsidwa) kwa mpweya wamkati wopangidwa ndi zowononga ndi magwero monga Carbon Monoxide, Particulate Matter (PM 2.5), Volatile Organic Compounds (VOCs), Radon, Mold ndi Ozone.

Chaka chilichonse,pafupifupi mamiliyoni anayi amafa asanakwane amalembedwa padziko lonse lapansi chifukwa cha kuipitsidwa kwa mpweya wamkatindipo ena ambiri amadwala matenda ogwirizana nawo, monga mphumu, matenda a mtima ndi kansa. Kuwonongeka kwa mpweya wa m'nyumba komwe kumachitika chifukwa chowotcha mafuta odetsedwa ndi masitovu olimba amafuta kumatulutsa zowononga zowopsa monga Nitrogen Oxides, Carbon Monoxides ndi Particulate Matter. Chomwe chimapangitsa izi kukhala zovuta kwambiri ndikuti kuwonongeka kwa mpweya kudachitika m'nyumbazitha kupha anthu pafupifupi 500,00 omwe amafa msanga chifukwa cha kuwonongeka kwa mpweya wakunja pachaka..

Kuwonongeka kwa mpweya m'nyumba kumagwirizana kwambiri ndi kusalingana ndi umphawi. Malo abwino amadziwika ngati aufulu wa anthu wamulamulo. Ngakhale zili choncho, pali anthu pafupifupi mabiliyoni atatu amene amagwiritsa ntchito mafuta oipa ndipo amakhala m’mayiko osauka kwambiri padziko lonse monga Africa, Latin America ndi Asia. Kuphatikiza apo, matekinoloje omwe alipo komanso mafuta omwe amagwiritsidwa ntchito m'nyumba ali ndi chiopsezo chachikulu. Kuvulala monga kupsa ndi kumeza mafuta a palafini zonse zimagwirizana ndi mphamvu zapakhomo zomwe zimagwiritsidwa ntchito poyatsa, kuphika ndi zina.

Palinso kusagwirizana komwe kulipo ponena za kuipitsa kobisika kumeneku. Amayi ndi atsikana amadziwika kuti amakhudzidwa kwambiri chifukwa amakhala nthawi yayitali m'nyumba. Malinga ndikusanthula kochitidwa ndi World Health Organisation mu 2016, atsikana m’mabanja amene amadalira mafuta oipa amataya pafupifupi maola 20 mlungu uliwonse akutola nkhuni kapena madzi; izi zikutanthauza kuti ali pachiwopsezo, poyerekezera ndi mabanja omwe ali ndi mafuta abwino, komanso amuna anzawo.

Ndiye kodi kuwonongeka kwa mpweya m'nyumba kumagwirizana bwanji ndi kusintha kwa nyengo?

Mpweya wakuda (wotchedwanso soot) ndi methane - mpweya wowonjezera kutentha womwe umakhala wamphamvu kwambiri ndi carbon dioxide - wotulutsidwa ndi kuyaka kosakwanira m'mabanja ndi zowononga zamphamvu zomwe zimathandizira kusintha kwa nyengo. Zipangizo zophikira ndi zotenthetsera m'nyumba ndizomwe zimapangira kaboni wakuda kwambiri womwe umaphatikizapo kugwiritsa ntchito ma briquette a malasha, masitovu amatabwa ndi zida zophikira zakale. Komanso, mpweya wakuda uli ndi mphamvu yotentha kwambiri kuposa mpweya woipa; kuzungulira 460 -1,500 nthawi zamphamvu kuposa mpweya woipa pa unit of mass.

Kusintha kwa nyengo nakonso, kungakhudzenso mpweya umene timapuma m’nyumba. Kukwera kwa mpweya woipa wa carbon dioxide ndi kuwonjezereka kwa kutentha kungayambitse kutuluka kwa kunja, komwe kungalowe m'malo amkati. Zochitika zanyengo zanyengo m'zaka makumi angapo zapitazi zachepetsanso mpweya wamkati mwanyumba ndikuwonjezera chinyontho, zomwe zimapangitsa kuchuluka kwa fumbi, nkhungu ndi mabakiteriya.

Kusokonezeka kwa kuipitsidwa kwa mpweya wamkati kumatifikitsa ku "mpweya wamkati". Mpweya wabwino wa m'nyumba (IAQ) umatanthawuza za mpweya wabwino mkati ndi kuzungulira nyumba ndi nyumba, ndipo umakhudzana ndi thanzi, chitonthozo ndi thanzi la anthu okhalamo. Mwachidule, mpweya wabwino wa m'nyumba umatsimikiziridwa ndi kuipitsidwa kwa m'nyumba. Chifukwa chake, kuthana ndi kukonza IAQ, ndikuthana ndi magwero owononga mpweya wamkati.

Mungakondenso:Mizinda 15 Yoipitsidwa Kwambiri Padziko Lonse

Njira Zochepetsera Kuwonongeka kwa Mpweya M'nyumba

Poyamba, kuipitsa m’nyumba ndi chinthu chimene chingaletsedwe bwino. Popeza tonse timaphika m'nyumba zathu, kugwiritsa ntchito mafuta oyeretsa monga biogas, ethanol ndi mphamvu zina zongowonjezwdwa zitha kutitengera patsogolo. Phindu lowonjezera pa izi, lingakhale kuchepetsa kuwonongeka kwa nkhalango ndi kutayika kwa malo okhala - m'malo mwa biomass ndi magwero ena amitengo - zomwe zingathetsenso vuto lalikulu la kusintha kwa nyengo padziko lonse lapansi.

Kupyolera muClimate ndi Clean Air Coalition, United Nations Environment Programme (UNEP) yatenganso njira zoika patsogolo kukhazikitsidwa kwa magetsi oyeretsa komanso matekinoloje omwe angathe kupititsa patsogolo mpweya wabwino, kuchepetsa mpweya woipa, ndikubweretsa patsogolo kufunika kwa chilengedwe, chikhalidwe ndi zachuma zomwe zimapindulitsa mofanana. . Mgwirizano wodzifunira uwu wa maboma, mabungwe, mabungwe asayansi, mabizinesi ndi mabungwe amtundu wa anthu adachokera kuzinthu zomwe zidapangidwa kuti zithetse mpweya wabwino ndikuteteza dziko lapansi pochepetsa zowononga zanyengo zazifupi (SLCPs).

Bungwe la World Health Organisation (WHO) limalimbikitsanso kuzindikira za kuwonongeka kwa mpweya m'nyumba m'maiko ndi zigawo kudzera m'misonkhano ndi zokambirana mwachindunji. Iwo apanga aClean Household Energy Solutions Toolkit (CHEST), nkhokwe ya zidziwitso ndi zothandizira kuti zidziwitse anthu omwe akugwira nawo ntchito zothetsera mphamvu zapakhomo ndi nkhani za umoyo wa anthu kuti apange, kugwiritsa ntchito ndi kuyang'anira njira zogwiritsira ntchito mphamvu zapakhomo.

Payekha, pali njira zomwe tingatsimikizire kuti m'nyumba mwathu muli mpweya wabwino. Ndizotsimikizika kuti kuzindikira ndikofunikira. Ambiri aife tiyenera kuphunzira ndi kumvetsa gwero la kuipitsa m’nyumba mwathu, kaya kumachokera ku inki, makina osindikizira, makapeti, mipando, zipangizo zophikira, ndi zina zotero.

Onetsetsani zofewa mpweya zomwe mumagwiritsa ntchito kunyumba. Ngakhale kuti ambiri aife timafuna kuti nyumba zathu zisakhale zonunkhiritsa komanso zolandirika, zina mwa izi zitha kukhala magwero a kuipitsa. Kuti mudziwe zambiri, kuchepetsa kugwiritsa ntchito mpweya wabwino womwe uli ndi limonene;Izi zitha kukhala gwero la ma VOC. Mpweya wabwino ndi wofunika kwambiri. Kutsegula mazenera athu kwa nthawi yoyenera, kugwiritsa ntchito zosefera zovomerezeka komanso zogwira ntchito bwino komanso mafani akutulutsa ndi njira zosavuta zoyambira nazo. Ganizirani zowunika momwe mpweya ulili, makamaka m'maofesi ndi m'malo akuluakulu okhalamo, kuti mumvetsetse magawo osiyanasiyana omwe amayendetsa mpweya wamkati. Komanso, kuyang'ana nthawi zonse kwa mapaipi ngati akudontha ndi mafelemu a mazenera pambuyo pa mvula kungathandize kuteteza kukula kwa chinyontho ndi nkhungu. Izi zikutanthauzanso kusunga chinyezi pakati pa 30% -50% m'malo omwe atha kukhala ndi chinyezi.

Ubwino wa mpweya wa m'nyumba ndi kuipitsidwa ndi mfundo ziwiri zomwe siziyenera kunyalanyazidwa. Koma ndi malingaliro abwino ndi moyo wathanzi, tikhoza kusintha nthawi zonse, ngakhale m'nyumba zathu. Zimenezi zingachititse kuti ifeyo ndi ana tikhale ndi mpweya wabwino komanso kuti tikhale ndi moyo wabwino.

Kuchokera ku Earth.org.